กระบี่ : สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย จัดเสวนาเชิงวิชาการ “มองอนาคตปลากัดอมไข่กระบี่ กับความอยู่รอดบนถิ่นอาศัยนอกเขตอนุรักษ์”

กระบี่ : สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย จัดเสวนาเชิงวิชาการ "มองอนาคตปลากัดอมไข่กระบี่ กับความอยู่รอดบนถิ่นอาศัยนอกเขตอนุรักษ์" 

วันที่ 12 มิถุนายน 2568 
ณ ห้องประชุมธารา โรงแรมกระบี่มาร์ริไทม์ รีสอร์ท อ.เมือง จ.กระบี่ 
สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย จัดงานเสวนาเชิงวิชาการ "มองอนาคตปลากัดอมไข่กระบี่กับความอยู่รอดบนถิ่นอาศัยนอกเขตอนุรักษ์" ซึ่งจัดขึ้นภายใต้โครงการ "#การมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อปกป้องปลากัดอมไข่กระบี่ (Betta simplex)" ซึ่งเป็นสัตว์หายากเฉพาะถิ่นที่มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (Critically Endangered : CR) ตามบัญชีขององค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ หรือ IUCN Red List 
โดยมีนายสุวิทย์ สุริยะวงศ์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดกระบี่ เป็นประธานในพิธีเปิด 
มี น.ส.ขวัญข้าว สิงหเสนี ผู้อำนวยการสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย กล่าวรายงาน มี ผศ.ดร.สิทธิ กุหลาบทอง หัวหน้าทีมคณะผู้สำรวจและทำการศึกษา นายสุวิทย์ ภูมิภมร รองนายก อบต.เขาคราม น.ส.พรทิพย์ เอ้งล่อง นายเดชาธร ขอบุตร เลขาธิการหอการค้าจังหวัดกระบี่ ภาคประชาชนในพื้นที่ และสื่อมวลชนร่วมงาน

ภายหลังเสร็จสิ้นพิธีเปิด มีการเสวนาพันธะสัญญา "มองอนาคตปลากัดอมไข่กระบี่กับความอยู่รอดบนถิ่นที่อยู่อาศัยนอกเขตอนุรักษ์" โดยมีผู้รวมเสวนาประกอบด้วย นายเจริญไชย ศรีสุวรรณ ประมงจังหวัดกระบี่,นายสุวิทย์ ภูมิภมร รองนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเขาคราม น.ส.พรทิพย์ เอ้งล่อง เลขานุการนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเขาทอง,นายเอกณัฐ บุญยัง ประธานเครือข่ายภาคประชาสังคมจังหวัดกระบี่,นายมนัสทวุฒิ ชูแสง เครือข่ายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและนักสำรวจถ้ำกระบี่,ผศ.ดร.สิทธิ กุหลาบทอง หัวหน้าทีมคณะผู้สำรวจและทำการศึกษา,นายนฤพจน์ เปี่ยมปัญญา ผู้แทนจาก IUCN องค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ ,น.ส.ขวัญข้าว สิงหาเสนี ผู้อำนวยการสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST),น.ส.อันติกา ศรีรักษา ประธานมูลนิธิกระบี่ยั่งยืน ,ดร.ฐิติชญาน์ บุญโสม นักสื่อสารมวลชนกระบี่ และดำเนินการเสวนาโดยนายนิยม ทองเหมือน สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย

"#ปลากัดอมไข่กระบี่" มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Betta simplex เป็นปลาเฉพาะถิ่นที่อาศัยอยู่ในลำธารเล็ก ๆ ตามแนวเทือกเขาหินปูนในจังหวัดกระบี่เท่านั้น ปลาเพศผู้จะมีสีสันที่สวยงามเช่นเดียวกับปลากัดอื่นๆ คือมีครีบชายน้ำและหางที่มีขอบสีดำและฟ้า นอกจากนั้นด้วยพฤติกรรมอันน่าทึ่งของปลาชนิดนี้คือ เมื่อแม่วางไข่ พ่อปลาจะทำหน้าที่อมไข่และลูกๆไว้ในปากประมาณ 12-15 วัน ซึ่งในระหว่างนี้พ่อปลาจะไม่กินอาหารเลย โดยมีจำนวนตัวต่อครั้งที่ฟักออกมาประมาณ 25-50 ตัว นับเป็นความมหัศจรรย์ของพฤติกรรมที่หายากในปลาน้ำจืดของประเทศไทย และยิ่งตอกย้ำถึงคุณค่าทางธรรมชาติที่ไม่ควรมองข้าม

ปลากัดอมไข่กระบี่มีแหล่งอาศัยตามธรรมชาติเพียงไม่กี่แห่งในเขต อำเภอเมืองกระบี่ และ อำเภออ่าวลึก เท่านั้น โดยเฉพาะพื้นที่ "คลองสระแก้ว" และ "พรุท่าปอม-คลองสองน้ำ" ที่ยังคงพบลูกและพ่อแม่พันธุ์ บ่งชี้ให้เห็นถึงความสำคัญในการอนุรักษ์พื้นที่ต้นน้ำธรรมชาติจากภูเขาหินปูน ปัจจุบันภูเขาหินปูนในเขตจังหวัดกระบี่หลายแห่งมีความเสี่ยงต่อการถูกทำลายจากอุตสาหกรรมหิน ซึ่งจะไม่เพียง กระทบต่อแหล่งอาศัยของปลากัดอมไข่กระบี่แต่หมายถึงแหล่งต้นน้ำสำคัญที่ผลิตน้ำดิบของชาวกระบี่ด้วยเช่นกัน

นอกจากการสูญเสียถิ่นอาศัยแล้ว อีกประเด็นที่ต้องมีการเฝ้าระวังคือการเสื่อมคุณภาพของน้ำและพื้นที่ริมน้ำในถิ่นอาศัย เพราะปลาชนิดนี้ ต้องการสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เช่น น้ำด่าง ใส และ มีค่าออกซิเจน ละลายสูง ซึ่งทำให้ไม่สามารถอยู่รอดในแหล่งน้ำทั่วไปได้เลย ซึ่งการจะอนุรักษ์ปลาชนิดนี้นอกจากดูแลถิ่นอาศัยและคุณภาพน้ำแล้ว ต้องดูแลรวมไปถึงพื้นที่ริมน้ำซึ่งมีพืชชนิดต่าง ๆ อาศัยอยู่และพืชในน้ำซึ่งปลาชนิดนี้ต้องใช้อาศัยหลบภัยด้วย การรักษาคุณภาพน้ำให้ดีเพื่อปลากัดนั้นหมายถึงแหล่งน้ำดิบที่มีคุณภาพเพื่อใช้ในการบริโภคและอุปโภคของชาวกระบี่ด้วย

อีกปัจจัยคุกคามที่สำคัญ คือการถูกจับเพื่อใช้ประโยชน์ในพื้นที่และส่งขายในตลาดปลาสวยงาม โดยปัจจุบันนี้ แม้ว่าจะมีการห้ามส่งออกปลากัดอมไข่กระบี่ไปขายต่างประเทศ แต่ก็ยังมีการจับเพื่อขายในประเทศอยู่ ซึ่งในส่วนนี้ควรมีการส่งเสริมให้เพาะปลากัดอมไข่กระบี่เพื่อป้อนตลาดปลาสวยงาม เพราะปลาชนิดนี้จริง ๆ แล้วเป็นปลาที่เพาะเลี้ยงไม่ยาก ซึ่งจะเป็นรายได้เสริมให้กับเกษตรกรในท้องที่อีกทางหนึ่ง

ดังนั้นเจตจำนงการจัดงานเสวนาครั้งนี้จึงมุ่งเน้นการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ระหว่างนักวิชาการ หน่วยงานภาครัฐในท้องถิ่น ผู้นำชุมชน ชาวบ้าน และสื่อมวลชน เพื่อร่วมกันกำหนดแนวทางการอนุรักษ์เชิงรุกที่เกิดจากพลังของชุมชนต้นทางทรัพยากรนั้น โดยไม่ต้องรอการประกาศเป็นเขตอนุรักษ์หรือเขตคุ้มครองทางกฎหมาย ซึ่งอีกนัยยะหนึ่งหมายถึง พื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกเขตพื้นที่คุ้มครอง : Other Effective area-based Conservation Measures (OECMs)

#OECMs #พื้นที่อนุรักษ์นอกเขตอนุรักษ์ #ปลากัดอมไข่กระบี่
#สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย

#ภาพและข่าว #ไพฑูรย์ล่องเพ็ง